W każdej firmie produkcyjnej czy utrzymania ruchu istnieje ryzyko, że podczas serwisowania maszyny może dojść do nagłego uruchomienia lub uwolnienia niebezpiecznej energii. To właśnie w takich sytuacjach kluczową rolę odgrywa procedura LOTO – zestaw praktyk, który chroni zdrowie i życie pracowników.

Czym jest procedura Lockout tagout?

Lockout tagout, czyli blokowanie i oznakowanie, to zestaw działań mających na celu uniemożliwienie przypadkowego uruchomienia urządzenia podczas prac serwisowych. „Lockout” oznacza fizyczne zablokowanie źródła energii (np. za pomocą kłódki), a „tagout” – oznakowanie ostrzegawcze, np. zawieszka z informacją „Nie uruchamiać – prace serwisowe”.

System LOTO wymaga, by wyłącznie uprawnieni pracownicy (tzw. osoby autoryzowane) mogli stosować blokady i oznakowania. Osoby pracujące w pobliżu (tzw. osoby objęte procedurą) muszą znać jej znaczenie i nie mogą ingerować w urządzenia zabezpieczone.

Jak wygląda skuteczna procedura?

Skuteczna procedura LOTO musi być jasno opisana i udokumentowana. Obejmuje sześć kluczowych kroków:

1. Przygotowanie do wyłączenia – identyfikacja wszystkich źródeł energii.
2. Wyłączenie maszyny.
3. Izolacja źródeł energii – np. zamknięcie zaworu, wyłączenie zasilania.
4. Zastosowanie blokady LOTO – kłódka, zawieszka.
5. Uwolnienie energii resztkowej – np. rozładowanie ciśnienia.
6. Weryfikacja – upewnienie się, że urządzenie nie może zostać przypadkowo uruchomione.

Warto pamiętać, że stosowanie samego oznakowania (tagout) jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy zastosowanie fizycznej blokady nie jest możliwe. Wówczas muszą być wdrożone dodatkowe środki bezpieczeństwa, aby zapewnić równoważny poziom ochrony.

Standaryzacja i przeglądy procedur

Każda procedura loto musi być nie tylko wdrożona, ale także regularnie sprawdzana – co najmniej raz w roku. Celem audytu LOTO jest upewnienie się, że wszystkie czynności są przeprowadzane zgodnie z ustalonym schematem i że pracownicy znają swoje obowiązki. Nieprawidłowe stosowanie lub brak znajomości procedury to najczęstsze przyczyny wypadków związanych z energią niebezpieczną.

Szkolenie jest nieodłącznym elementem skutecznego wdrożenia – zarówno dla osób autoryzowanych, jak i objętych procedurą. Dobrze przygotowane szkolenie LOTO przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo.

Podsumowanie

Dobrze opracowana i stosowana procedura lockout tagout to fundament bezpiecznego środowiska pracy. Warto ją traktować nie jako formalność, lecz jako realne narzędzie zapobiegania wypadkom. Kompleksowe wdrożenie systemu lockout, wraz ze szkoleniem LOTO i regularnym audytem LOTO, to inwestycja, która zawsze się zwraca – nie tylko finansowo, ale przede wszystkim w bezpieczeństwo ludzi.