Ocena zgodności to obowiązkowy etap przy wprowadzaniu maszyn do obrotu w Unii Europejskiej. Proces ten wynika z przepisów dyrektywy maszynowej 2006/42/WE i ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników oraz swobodny przepływ towarów na rynku wspólnotowym.

Czym jest ocena zgodności?

W uproszczeniu to procedura, która pozwala producentowi lub importerowi potwierdzić, że dana maszyna spełnia wszystkie unijne wymagania w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Dotyczy to zarówno nowo zaprojektowanych urządzeń, jak i maszyn używanych, które są importowane spoza UE. Proces ten kończy się nadaniem znaku CE – symbolu, który potwierdza zgodność z przepisami.

Kto odpowiada za ocenę?

Za przeprowadzenie oceny zgodności odpowiada producent. W przypadku, gdy maszyna pochodzi spoza Unii, obowiązki te przechodzą na importera maszyn. Rolę tę może przejąć również upoważniony przedstawiciel, jeśli formalnie działa w imieniu producenta. W każdym przypadku osoba odpowiedzialna musi zapewnić, że maszyna została sprawdzona pod kątem wszystkich właściwych wymagań prawnych.

Etapy oceny zgodności

Proces zaczyna się od identyfikacji zagrożeń i przeprowadzenia oceny ryzyka. Następnie należy określić, które zasadnicze wymagania określone w załączniku I do dyrektywy mają zastosowanie. Producent może skorzystać z tzw. norm zharmonizowanych, które ułatwiają udowodnienie zgodności.

W kolejnym kroku przygotowuje się dokumentację techniczną, która powinna zawierać m.in. rysunki, obliczenia, opisy zastosowanych zabezpieczeń, a także wyniki analizy ryzyka. Po zakończeniu tego etapu można sporządzić deklarację zgodności i oznaczyć produkt znakiem CE.

Wybór odpowiedniej procedury

Nie każda maszyna podlega takiej samej procedurze. Jeżeli znajduje się na liście w załączniku IV do dyrektywy, a nie zastosowano dla niej w pełni norm zharmonizowanych, konieczne jest zaangażowanie jednostki notyfikowanej – niezależnego podmiotu oceniającego zgodność. Dla większości standardowych maszyn producent może przeprowadzić cały proces samodzielnie.

Znaczenie znaku CE

Znak CE nie jest certyfikatem przyznawanym przez instytucję zewnętrzną – to deklaracja producenta, że spełniono odpowiednie wymagania bezpieczeństwa. Musi być umieszczony w widocznym, czytelnym i trwałym miejscu. Stosowanie innych oznaczeń, które mogłyby sugerować spełnienie norm UE, jest zabronione. W praktyce znak CE otwiera drogę do sprzedaży urządzenia w całej Unii.

Deklaracja zgodności

Ostatnim elementem jest deklaracja zgodności – dokument, który producent lub importer podpisuje i dołącza do każdej maszyny. Powinna zawierać m.in. dane identyfikacyjne maszyny, powołanie się na zastosowane dyrektywy i normy, a także dane osoby odpowiedzialnej. Jest to dokument, który często sprawdzają organy nadzoru rynku, np. w trakcie kontroli celnych.