1. Od kiedy należy zacząć się stosować do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1230?

Od 20 stycznia 2027 roku.

2. Czym jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1230?

To regulacja prawna określająca wymagania ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczące projektowania i wytwarzania maszyn lub produktów powiązanych. Ma na celu zapewnienie ich bezpiecznego użytkowania, harmonizację przepisów w całej Unii Europejskiej oraz wspieranie swobodnego przepływu tych produktów na rynku unijnym.

3. Jaki jest cel wprowadzenia rozporządzenia?

Główne cele to:

• zapewnienie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników, w tym konsumentów i pracowników.
• ujednolicenie zasad dla producentów w całej UE.
• umożliwienie swobodnego przepływu maszyn i produktów powiązanych na jednolitym rynku.

4. Jakie produkty są objęte zakresem rozporządzenia?

Zakres obejmuje:

• maszyny.
• wyposażenie wymienne.
• elementy bezpieczeństwa.
• osprzęt do podnoszenia.
• łańcuchy, liny i pasy.
• odłączalne urządzenia do mechanicznego przenoszenia napędu.

5. Jakie produkty są wyłączone z zakresu rozporządzenia?

Wyłączone są m.in.:

• urządzenia parków rozrywki.
• broń palna.
• środki transportu lotniczego, wodnego i kolejowego (z wyjątkiem maszyn montowanych na tych środkach transportu).
• produkty zaprojektowane do użytku wojskowego lub policyjnego.

6. Co to jest oznakowanie CE?

To oznaczenie wskazujące, że produkt spełnia unijne wymagania w zakresie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Oznakowanie musi być widocznie, czytelnie i trwale umieszczone na maszynie, a w uzasadnionych przypadkach na jej opakowaniu lub dokumentacji.

7. Kto jest odpowiedzialny za zgodność maszyn z przepisami?

Odpowiedzialność spoczywa na:

• producentach, którzy projektują, wytwarzają i wprowadzają maszyny na rynek.
• importerach, którzy sprowadzają maszyny spoza UE.
• dystrybutorach, którzy udostępniają maszyny na rynku.
• użytkowniku, ma utrzymywać maszynę w stanie w jakim została wprowadzona do obrotu.

8. Jakie obowiązki mają producenci?

Producenci muszą:

• zaprojektować i wytworzyć maszyny zgodnie z wymaganiami rozporządzenia.
• przeprowadzić odpowiednią procedurę oceny zgodności.
• sporządzić dokumentację techniczną i deklarację zgodności UE.
• umieścić na maszynach oznakowanie CE i zapewnić instrukcję obsługi.

9. Jakie są obowiązki importerów?

Importerzy muszą:

• upewnić się, że maszyny spełniają wszystkie wymagania rozporządzenia.
• zapewnić, że maszyny mają oznakowanie CE, dokumentację techniczną i instrukcję obsługi.
• informować organy nadzoru rynku o wszelkich potencjalnych zagrożeniach związanych z maszynami.

10. Jakie obowiązki mają dystrybutorzy?

Dystrybutorzy powinni:

• sprawdzić, czy maszyny mają oznakowanie CE, deklarację zgodności UE oraz wymagane dokumenty.
• przechowywać maszyny w warunkach, które nie wpłyną negatywnie na ich zgodność z wymaganiami.
• informować producentów lub importerów o wszelkich zagrożeniach lub niezgodnościach.

11. Czym jest istotna modyfikacja maszyny?

Istotna modyfikacja to każda zmiana fizyczna lub cyfrowa, która:

• nie była przewidziana przez producenta.
• wpływa na bezpieczeństwo maszyny, tworząc nowe zagrożenie lub zwiększając istniejące ryzyko.
• może wymagać dodatkowych środków ochronnych, takich jak instalacja osłon lub wzmocnienie konstrukcji.

Osoby dokonujące takich modyfikacji są zobowiązane do przeprowadzenia nowej oceny zgodności.

12. Czy osoby dokonujące modyfikacji są traktowane jak producenci?

Tak, osoby dokonujące istotnych modyfikacji są traktowane jak producenci i muszą:

• zapewnić zgodność zmodyfikowanej maszyny z rozporządzeniem.
• przeprowadzić ocenę zgodności i sporządzić nową deklarację zgodności.
• zapewnić bezpieczeństwo produktu.

Użytkownicy nieprofesjonalni, którzy dokonują modyfikacji na własny użytek, nie są traktowani jak producenci.

13. Jakie są wymagania wobec dokumentacji technicznej?

Dokumentacja musi zawierać informacje umożliwiające ocenę zgodności produktu z rozporządzeniem, w tym szczegóły dotyczące konstrukcji, testów i oceny ryzyka. Musi być przechowywana przez co najmniej 10 lat od wprowadzenia maszyny na rynek.

14. Jakie są zasady dotyczące cyfrowych instrukcji obsługi?

Producenci mogą dostarczać instrukcje w formie cyfrowej, ale muszą zapewnić:

• możliwość ich łatwego pobrania i wydrukowania.
• dostępność przez cały cykl życia produktu oraz co najmniej 10 lat od jego wprowadzenia na rynek.
• bezpłatne dostarczenie papierowej wersji na żądanie użytkownika.

15. Co to jest unijna deklaracja zgodności?

To dokument potwierdzający, że produkt spełnia wszystkie zasadnicze wymagania rozporządzenia. Musi być sporządzony według wzoru określonego w rozporządzeniu i stale aktualizowany.

16. Czy wymagane są specjalne procedury dla maszyn wysokiego ryzyka?

Tak, maszyny wysokiego ryzyka podlegają bardziej rygorystycznym procedurom oceny zgodności, które mogą wymagać udziału jednostki notyfikowanej. Lista takich maszyn znajduje się w załączniku I rozporządzenia.

17. Co to jest jednostka notyfikowana?

To organizacja upoważniona przez państwo członkowskie UE do przeprowadzania ocen zgodności. Weryfikuje ona, czy maszyny spełniają odpowiednie wymagania.

18. Czy zawsze należy korzystać z usług jednostki notyfikowanej?

Nie, tylko w przypadku maszyn wymienionych w załączniku I.

19. Czy producenci muszą uwzględniać przyszłe zmiany w oprogramowaniu?

Tak, producenci muszą:

• przeprowadzać ocenę ryzyka dla oprogramowania, w tym aktualizacji.
• uwzględniać potencjalne zmiany, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo produktu.
• monitorować zgodność maszyny z wymaganiami przez cały jej cykl życia.

20. Jakie obowiązki mają importerzy maszyn nieukończonych?

Importerzy muszą:

• zapewnić, że maszyna nieukończona posiada dokumentację techniczną i unijną deklarację włączenia.
• dostarczyć instrukcję montażu w języku łatwo zrozumiałym dla użytkowników.
• informować organy nadzoru rynku o ewentualnych zagrożeniach.

21. Czy są specjalne wymagania wobec produktów z elementami cyfrowymi?

Tak, produkty z elementami cyfrowymi, takimi jak oprogramowanie pełniące funkcje bezpieczeństwa, muszą:

• spełniać zasady bezpieczeństwa określone w rozporządzeniu.
• być zabezpieczone przed cyberatakami.
• przejść odpowiednią procedurę oceny zgodności, jeśli oprogramowanie jest sprzedawane oddzielnie.

22. Jak rozporządzenie wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)?

Jednostki notyfikowane muszą dostosować opłaty za ocenę zgodności, uwzględniając potrzeby i ograniczenia finansowe MŚP, aby ułatwić im spełnianie wymagań.

23. Jakie działania są podejmowane w przypadku niezgodności produktu?

Organy nadzoru rynku mogą:

• wymagać podjęcia działań naprawczych.
• wycofać produkt z rynku, jeśli stwarza on zagrożenie.
• nałożyć kary na producentów, importerów lub dystrybutorów za naruszenia.

24. Jakie są obowiązki w zakresie nadzoru rynku?

Państwa członkowskie muszą:

• monitorować produkty wprowadzane na rynek.
• współpracować z organami innych państw UE w zakresie wymiany informacji o zagrożeniach.
• podejmować działania naprawcze w przypadku wykrycia niezgodności.

25. Jak długo producenci muszą przechowywać dokumentację techniczną?

Producenci są zobowiązani przechowywać dokumentację przez co najmniej 10 lat od wprowadzenia produktu na rynek. Dokumentacja musi być dostępna na żądanie organów nadzoru.